Hanao ahoana no hiafaran’izao tsy fitsaharan’ny fidangan’ny vidim-piainana izao, indrindra ny vary? Voalaza fa fanararaotana no fototr’izao, nefa tsy voasoroka. Mifampihinana an-toerana ny samy Malagasy, na tsy mahalala afa-tsy ny tenany ny isan-tsehatra, na ny tsirairay… Ao anaty fahasahirana lalina tsinona. Hanao ahoana no hiafaran’izao tsy fandriampahalemana efa ho lava izao. Na ny samy mpitandro […]
Mahari-pery ny malagasy. Tsy misy tsy vaky vava amin’ny fahasarotan’ny fiainana. Efa tena any anaty vilanin’ny mponina ny fahasahiranana. Voatohintohina ny foto-tsakafon-dRamalagasy. Vary! Tena vary ihany no mahavoky na dia efa mitobaka be aza ny karazana paty…. Tsy voavidy vola intsony anefa zany vary zany. Zara raha mahita harapaka indray mandeha isan’andro ny ankohononana iray. […]
Lalaon-daomy ny resaka: tsy misy te hamoaka vaovao, saingy rehefa voatery, tsy afaka mitelim-bato ny mpilalao. “Izay poritra, tsy maintsy mivoaka”, hoy tokoa ny mpilalao daomy. Fitenenana marina hatraiza hatraiza, ary na oviana na oviana tokoa izany. Poritra ny fanjakana? Angamba eny matoa nivoaka ihany ny vahaolana. Azo natao ihany ny filankevitry ny governemanta manokana, […]
… Saran-dalana, vidim-bary, sns. Mihazakazaka, miakatra, miakatra, miakatra ! Maro ireo fanazavana etsy sy eroa mamahavaha sy manazava ny antony. Ny ankamaroan’izy ireny anefa, na fanazavana misavaon-danitra (ento miakatra !) natokana ho an’ireo olom-bitsy nianatra manokana momba ny toekarena, na fanazavana manao tsinontsinona ny vahoaka sy mihevitra ny vavalabemandry ho bado sy tsy mahita ny tena zava-misy […]
Niteraka resabe tato ho ato ny amin’ny fizaran’ny eo anivon’ny minisiteran’ny Fanabeazam-pirenena tabilety ho an’ny mpianatra; farafaharatsiny, ho an’ireo ray aman-dreniny mpianatra no mahatonga izay. Inona? Tabilety ve no zava-dehibe sy maika? Na hetahetan’ny mpianatra sy ny ray aman-dreny any ifotony… Mahabe resaka koa ny hoe: saika tsy araka izay tena hetahetam-bahoaka any ifotony no […]
Tsy misy sahy milaza fa mandeha ny raharaham-pirenena: fanatsarana ny fiainam-bahoaka, fampandrosoana. Na ny mpitondra sy ny mpomba azy aza, mangingina ratsy tamin’ny tsingerin-taona fahatelon’ny fitondrana. Izay minia mikimpy ihany no mahita an’eritreritra fa mandroso sy tsara ny toe-draharaham-pirenena. Jamban’ny tombontsoa manokana sy ny kolikoly, na tsy mahita afa-tsy ny toerana sy izay manodidina kely […]
Fitsaram-bahoaka etsy, fitsaram-bahoaka eroa… Saika mandeha ho azy, mila hahahenika an’i Madagasikara. Tsy fantatra intsony izay tena antony fototra. Tsy misy ny fanadihadiana lalina ifotony, fa tombantombana no be. Tsy fahatokisan’ny vahoaka intsony ny mpitondra? Ao anatin’izany ny mpitandro filaminana, ny mpitsara, ny lehiben’ny distrika… Misy milaza fa efa korontana na fipoahana sosialy miainga any […]
« Isika ihany io… », hoy ny voalazan’ilay tononkira iray izay. Marina tokoa izany, raha jerena ny olana sedrain’ity firenena ity sy ny vahoaka malagasy. Isika malagasy ihany tokoa no manana ny vahaolana. Miankina amin’ny firaisankinantsika ny zava-drehetra : « ny firaisankina no hery », hoy ny Ntaolo. Ny mpitondra, rahateo, anarany fotsiny ny hoe manan-kery fa tsy mahefa ny […]
Tadidintsika ve? Teny nalaza, nivoaka ny vavan’ny filoha teo aloha Ravalomanana Marc izany, fotoana fohy monja nialohan’ny nialany teo amin’ny fitondrana…” Tsapao aloha ny herinareo…”, hoy izy. Nampihetsika hambom-po ireo mpanohitra izay efa nanao fihetsiketsehana izany. Nanome hery ireo mpanohana azy ihany koa anefa, ka nampihenjan-droa ny tady. Amin’izao fotoana izao, indrindra manoloana ny zava-misy […]
Fanarenam-pirenena, fanatsarana ny fiainam-bahoaka, fampandrosoana… Tsy hita be ihany, na naman’ny tsy misy tokotaniny. Taon’ny asa ity taona ity. Mby aiza? Efa azo na ho azo ny vola, eo ny hoe fahamarinan-toerana sy fitoniana politika fa tsy mihetsika firy ny mpanohitra: tsy omena toerana eny amin’ny parlemanta, tsy avela hidina an-dalambe. Inona no antony tsy […]
Tamin’ny andron’Andriamasinavalona, taonjato faha-XVII, no niavian’ny hoe “tsy maty manota“. Nanolo-tena ho sorona hanorenana ny lapa Besakana teny Anatirova tamin’izany i Trimofoloalina. Saingy ny sofiny ihany no nandidiana kely hisian’ny ra mitete, ary akoholahy mena no novonoina ho solony. Nanomboka teo, natao “tsy maty manota” izy sy ny taranany: avela amin’izay mety ho fahadisoany amin’ny […]
Anisan’ny fanambin’izao fitondrana izao ny fanjakana tan-dalàna, fitondrana tsara tantana, ady amin’ny kolikoly… Miara-dalana amin’ireo ny hoe fangaraharana. Ny tsy fanaovana sy tsy fahatanterahan’iretsy voalohany no tsy mampisy ny fangaraharana? Tsy misy koa izay fanazavana, serasera… Saika izany avokoa ny natao hatramin’izay? Tsy tan-dalàna na tsy manaja lalàna, ka ratsy tantana. Na misy ny kolikoly, […]
Efa endriky ny korontana na fipoahana sosialy ny zava-mitranga ao Vangaindrano? Fitakiana fitsaram-bahoaka, niafara tamin’ny fandroban’ny mpanararaotra nandoro trano. Resaka hatramin’izay ny hoe tsy fahatokisan’ny vahoaka intsony ny mpitandro filaminana, mpitsara; ny fitondrana ankapobeny, raha ny marina. Fari-toe-javatra nanetsika ireo mpiray Dina ny fisian’ny lehilahy namono ilay tovovavy tany an-toerana. Na inona endri-javatra toy izany, […]
Tsy misy ny mpanohitra hoe ara-dalàna eny anivon’ny Antenimiera, tsy misy firy ny sahy midina an-dalambe na mamory vahoaka ankalamanjana, darohin’ny herim-pamoretana avy hatrany izay soketaina sy ahina ho manakorontana sy manongam-panjakana… Amin’izany, mihevitra ny mpitondra fa mandeha tsara ny raharaham-pirenena, misy ny fitoniana politika, azo antoka ny fahamarinan-toerana… Matanjaka ny mpitondra sy ny antokony? […]
Na eo aza ny famonoana afo nataon’ny minisiteran’ny rano fa tsy ho tapaka izany ny rano eto Antananarivo, noporofoin’ireo daba mavobe nilahatra hatramin’ny misasakalina niandry ny fiteten’ny paompy ny faharitan’ny rano sy fahatapahan-drano ny talata alina nitohy omaly tontolo. Maina Antananarivo. Mangetaheta ny olona. Tsy mandry andro tsy mandry alina mitady rano hosotroina. Samy mametra-panontaniany […]
Nivadika tanteraka ny rasa. Raha tondradrano no mahazatra ny mponina eto an-dRenivohitra sy ny manodidina rehefa tonga ny fahavaratra, ny haintany no toa mahazo laka amin’izao fotoana izao. Tsy ampy ny rotsak’orana hatramin’ny taona vaovao izay. Ritra ny tohodrano manondraka ny tanimbary sy manome herinaratra. Ny fanazavana efa zary lasa tsianjery hoe vokatry ny fiovan’ny […]
Fahantrana lalina sy maharitra. Tsy hita hotanisaina… Takina amin’ny governemantan’ny ady izay vahaolana. Tsy hoe efa mahazatra ny fahantrana. Tena mila hetsika sy imasoana haingana: ahoana, mby aiza, rahoviana? Mahatonga ireo trangan-javatra miseholany tato ho ato ny fahasahiranana? Na vao mainka mahalalina sy mampitombo ny fahantrana ireny fisehoan-javatra ireny. Mila tsy hain’ny sasany avahina izay […]
Mbola ao anatin’ny fifampiarabahana noho ny taona vaovao izao volana izao. Na izany aza, tsy misy fiovana firy ny volana. Mihasarotra aza izany, raha tsy hiteny afa-tsy ny haintany, tsy fandriampahalemana, delestazy, fiakaran’ny vidim-piainana… Na vita aza ny matoam-bolana na ny kabary fifampiarahabana noho ny fahatrarana ny taona vaovao, tsy misy inona miova toy ny […]
Efa tena ara-bakiteny mihitsy ity horohoro iainan’ny Malagasy manontolo ity. Tsy nisy nahery vaika ohatra iny horohorontany, omaly, iny raha ny tato anatin’ny 28 taona farany. Soa fa tsy nisy ny aina nafoy sy ny tena fahasimban-javatra goavana. Mihorohoro efa hatry ny ela ny mponina an-tanàn-dehibe amin’ny fanafihana mitam-piadiana, toy ny any ambanivohitra ihany manoloana […]
Ritra e! Maina tanteraka… Ny eto Antananarivo aza mitaraina amin’ny faharitran’ny rano, mainka fa ny any ambanivohitra mitaintaina amin’ny ketsa? Fa dia io iaraha-miaina io ny zava-misy: ritra ny renirano, ritra ny dobo, makina ny tanimbary… Na ny ranomaso tokony halatsaka aza, ritra. Eny, ankavitsiana sisa ireo mbola mahita zavatra tsara miseho eto Madagasikara amin’izao […]
« Miala bala », hoy ny fitenenana. « Miala ilany », hoy ny tanora… Zary fomba fanaon’ity fitondrana ity io. Fanilihana andraikitra koa no azo ilazana azy. Ailiny amin’ny mpitondra nifandimby teo aloha avokoa ny tsy fetezan-javatra rehetra mitranga eto amin’ny firenena. Anisan’izany, ohatra, ity olana goavan’ny Jirama ity. “Efa antitra avokoa ny fitaovana, tsy mba nikarakara na nijery […]
Mandeha eo aloha, hono, ny tena, ahiahin’ny olona; mandeha ao aoriana, miahiahy olona. Aleo miara-dalana? Amin’izay, mifampitantana na mifanohantohan-tsy ho lavo. Nefa tsy izay no misy amin’izao, raha ny teny sy ny ataon’ny mpitondra: hafa ny lazain’ny vava, hafa ny ataon’ny tanana sy izay diavin’ny tongotra. Na mampanao ny hafa izay tsy atombony amin’ny teny […]
Hatramin’izao, telo taona izay: banga ny toeran’ny mpanohitra hoe ara-dalàna eny anivon’ny Antenimiera roa tonta. Soketaina ho manakiana fotsiny izay mitsikera, fa tsy manome tanana amin’ny fampandrosoana. Izay mitady hamory vahoaka an-dalambe na an-kianja, ampangaina ho manakorontana sy manongam-panjakana: darohana izay mihetsika. Ao aza ny amoronana raharaha tsy marina hampihorohoroana ny hafa. Vokany, tsy hita […]
Sao tsy mifankahazo ny resaka? Mavo loha no niavian’ny hoe Iavoloha. Foko iray avy eny Andoharanofotsy nitaon-tany anaovam-biriky teny no nahavery anarana an’i Mavoloha: mavo loha tamin’ny fitaoman-tany ny olona. Mavoloha hatrany no niantsoana io tanàna io hatramin’izay. Nony vita ny lapam-panjakana, novain’ny mpitondra ho Iavoloha i Mavoloha. Silaka rahateo ny takela-panondrona lalana teny an-toerana: […]
Tsy moramora ny hoe fanarenam-pirenena sy fampandrosoana. Sarotra ny lalana, mafy, lavitra. Ao anatin’izany ny hoe misy tery izay aleha sy ny ho avy. Nahoana? Mitaky fanapahan-kevitra, fahavononana, fahasahiana, fahatokisan-tena. Sao vilam-bava mpitari-bato: hafa ny lazain’ny vava, fa tsy araka izay tondroin’ny molotra. Aiza ho aiza amin’izany ireo mpitarika? Mila fahamarinana ny raharaha, fanajan-tena amin’ny […]